Een dynamisch energiecontract, is dat gunstig of niet?

De energiemarkt is al een tijdje op z’n zachtst gezegd niet stabiel en de prijzen blijven maar stijgen. Steeds meer huishoudens met een energiecontract met vaste tarieven komen hierdoor in de problemen. Wanneer namelijk hun contract afloopt, krijgen ze te maken met veel duurdere variabele tarieven. Contracten met vaste tarieven bieden de meeste energieleveranciers namelijk simpelweg niet meer aan.

Wat niet iedereen weet is dat er naast variabele en vaste tarieven nog een variant bestaat: een dynamisch energiecontract. Wat houdt dit precies in en is dit gunstiger dan vast en variabel?

Een dynamisch tarief is iets anders dan een variabel tarief

Een dynamisch tarief? Dat klinkt op het eerste gehoor een beetje hetzelfde als een variabel tarief, maar het is behoorlijk anders. We zetten de verschillen tussen variabel en dynamisch op een rij:

• Variabel: dit tarief passen de meeste leveranciers elk half jaar aan, sommige leveranciers vaker. In de tussenliggende tijd verandert het tarief niet: je betaalt iedere dag en ieder uur hetzelfde.
• Dynamisch: dit tarief is gebaseerd op de inkoopprijzen voor energie. Deze wisselen voor gas per dag en voor stroom zelfs per uur.

Er is nog een opvallend verschil: de energieleverancier verdient minder aan een contract met dynamische tarieven. Bij de meeste contracten met dynamische tarieven betaal je namelijk de inkoopprijs. De leverancier verdient dan alleen aan de vaste leveringskosten, meestal een paar euro per maand.

Zijn dynamische tarieven goedkoper dan vaste of variabele tarieven?

Een dynamisch tarief noemen we ook wel flextarief. Het volgt de prijzen op de inkoopmarkten voor energie. Het kan dus het ene moment goedkoper zijn, maar op een ander moment weer duurder. Omdat je via de website van je leverancier of via een app de tarieven kan volgen, kan je jouw energiegebruik daar altijd op afstemmen en proberen zo voordelig mogelijk uit te zijn.

Hoe worden de dynamisch energieprijzen bepaald?

Energiebedrijven die stroom en gas leveren aan huishoudens en bedrijven kopen dit in bij energieleveranciers, zoals eigenaren van gas- en kolencentrales, wind- en zonneparken.

De energiehandel vindt plaats op verschillende energiemarkten:

• Futures-markten: dit zijn voornamelijk energiemarkten waar de energiebedrijven inkopen doen voor de langere termijn: een jaar of langer.
• Day-ahead-markten: op deze markten bieden energieproducenten energie aan die ze de komende dag, per uur nog kunnen leveren.
• Onbalansmarkt: de vraag van klanten is natuurlijk nooit exact te voorspellen. Om vraag en aanbod toch op elkaar aan te laten sluiten is er de onbalansmarkt. Vooral bij stroom is het namelijk belangrijk dat vraag en aanbod in balans zijn: aan de ene kant is er soms extra stroom nodig, aan de andere kant kan juist bij te weinig vraag en te veel aanbod een overbelasting van het netwerk optreden. Het kan zelfs gebeuren dat afnemers geld toe krijgen, als ze stroom afnemen om storingen door overbelasting te voorkomen.

Niet alle energiekosten zijn dynamisch

Sluit je een contract af op basis van dynamische tarieven, dan wil dat niet zeggen dat je kosten honderd procent dynamisch zijn. Ook bij dynamische tarief betaal je namelijk altijd ook nog de gebruikelijke vaste kosten, zoals energiebelasting en netbeheerkosten.

De risico’s van een dynamisch energiecontract

Heb je een dynamisch energiecontract, dan betaal je dus altijd de actuele marktprijzen. Niemand kan in de toekomst kijken, dus op het moment dat je het contract afsluit weet je niet welke kant het opgaat. Het kan bij een crisis – zoals nu de oorlog in Oekraïne – voorkomen dat de marktprijzen enorm stijgen, en daardoor zeer waarschijnlijk ook je energierekening. Heb je een vast contract, dan merk je gedurende de looptijd van het contract niets van schommelingen op de energiemarkten.

Veel mensen houden van een gelijkmatige spreiding van hun vaste lasten over het jaar. Realiseer je goed dat, wanneer je kiest voor dynamische tarieven je energierekening vrijwel geen enkele maand hetzelfde zal zijn. De markttarieven veranderen immers per dag en zelfs per uur, dat geldt dan ook voor je energierekening. Vooral ’s winters kan dat voor problemen zorgen, omdat je dan meestal al veel meer betaalt dan in de zomer. Heb je geen financiële buffer, dan loop je het risico dat je jouw energierekening niet kunt betalen.

Voor wie is een dynamisch energiecontract geschikt?

Net als voor een vast of variabel energiecontract geldt dat iedereen die dat wil voor een contract met dynamische tarieven kan kiezen. Bij dynamische tarieven moet je wel goed weten waarvoor je kiest. Wees je ervan bewust dat dynamische tarieven een actieve houding vereisen. Dat geldt vooral voor stroom: omdat de prijs per uur kan verschillen, moet je goed opletten wanneer je bijvoorbeeld je vaatwasser of wasmachine aanzet. Wil je besparen op energiekosten dan kun je niet zomaar apparaten zonder na te denken aanzetten, maar moet je kijken wanneer dat het goedkoopst kan.

De energietarieven per uur zoals ze worden getoond bij Frank Energie.

In de praktijk blijkt dat de meeste gebruikers van dynamische tarieven het juist fijn vinden dat ze zelf veel invloed hebben op de hoogte van de energierekening. Daar komt nog bij dat de goedkope uren vaak samenvallen met de uren waarop er veel groene stroom is. Anders gezegd: je bespaart niet alleen kosten, maar het is vaak ook nog eens goed voor het milieu.

Een energiecontract met dynamische tarieven is extra aantrekkelijk bij bovengemiddeld energieverbruik. Simpel gesteld: hoe meer energie je verbruikt, hoe meer er valt te besparen. Heb je een groter dan gemiddeld huishouden en heb in jouw woning bijvoorbeeld een warmtepomp en/of een aparte groep in je meterkast voor je eigen laadpaal voor een elektrische auto? Dan is het veel interessanter on laagste prijzen in de gaten te houden dan wanneer je alleen in een eenkamerwoning woont, zonder energie slurpende apparatuur.

Dynamische energiecontracten zijn lastig te vergelijken

We noemden het al, bij dynamische energiecontracten kunnen de gasprijzen per dag en de stroomprijzen zelfs per uur verschillen. Dat maakt het lastig aanbieders van contracten met dynamische tarieven te vergelijken. De prijzen wijzigen immers continu, een vergelijking kan zelfs een uur later alweer totaal anders zijn. Dat maakt aanbieders van dynamische contracten vergelijken een lastige opgave, beter gezegd vrijwel onmogelijk. Misschien kan het in de toekomst ooit wel, maar dan moeten de prijsvergelijkers hier eerst een nieuw systeem voor bedenken.

Bij welke energieleveranciers kun je een dynamisch energiecontract afsluiten?

De bedrijven Frank Energie, NextEnergy, Tibber, EasyEnergy, Live Energy, Eneco, Budget Energie, EnergyZero (van de ANWB) Nieuwe Stroom en Vrijopnaam bieden op dit moment energiecontracten met dynamische tarieven aan. Kijk voor meer informatie op de site dynamische-energieprijzen.nl, een gezamenlijk initiatief van de genoemde bedrijven.

Zijn dynamische energieprijzen het model van de toekomst?

Op dit moment zijn dynamische energiecontracten nog relatief nieuw en onbekend. Dat kan snel veranderen, doordat de naamsbekendheid groeit en de belangstelling stijgt door de steeds hogere prijzen van vaste en variabele contracten.

Een belangrijke reden van de stijgende prijzen van vaste en variabele contracten is de zogeheten risico-opslag. Dat is een opslag die energieleveranciers heffen, om het verschil tussen dure en goedkope stroom af te dekken. Kort samengevat: de meeste huishoudens gebruiken meer stroom in de ochtend- en avonduren. Overdag is de stroom echter meestal het goedkoopst. Om dit verschil te compenseren dekken energiebedrijven zich in met de risico-opslag.

De verwachting is dat de prijsverschillen tussen ochtend- en avond enerzijds en prijzen overdag anderzijds verder toenemen. De risico-opslag stijgt en vaste en variabele contracten worden nog duurder. Dat zal naar verwachting leiden tot meer belangstelling voor dynamische contracten.

Is de energie bij een dynamisch tarief altijd duurzaam?

Net als bij vast of variabel kan stroom groen of grijs zijn. Je krijgt dus niet per definitie groene stroom bij een dynamisch tarief. Groen gas bestaat niet, maar leveranciers bieden wel vaak CO2-gecompenseerd gas aan. Dat houdt in dat leverancier dan in duurzame projecten investeert als compensatie voor de CO2 die vrijkomt bij gaswinning.

Een slimme meter is noodzakelijk

Wil je een contract met dynamische tarieven afsluiten, dan heb je een slimme meter nodig. Een slimme meter meet je energieverbruik continu, verwerkt deze gegevens en stuurt ze naar je netbeheerder. Dat maakt het voor netbeheerders makkelijker om bij te houden hoe, waar en hoeveel energie er over het netwerk gaat. Zo voorkomen beheerders tekorten, overbelasting en storingen makkelijker.

Inmiddels hangt in bijna 7 miljoen huishoudens in Nederland een slimme meter. Heb je in jouw woning nog een oude meter? Geen nood, je hoort vanzelf wanneer jouw netbeheerder in jouw buurt de oude meters vervangt door slimme. Wil je daar niet op wachten? Vraag dan aan je netbeheerder of ze je meter eerder kunnen vervangen. Doorgaans kan dit binnen 3 maanden, tenzij het technisch echt niet mogelijk is.

Hoe werkt dat met het termijnbedrag?

Bij een vast en variabel contract betaal je maandelijks een termijn, het voorschotbedrag. Bij dynamische tarieven is dat ook zo, maar de leverancier verrekent dit bedrag de volgende maand direct op basis van het daadwerkelijke verbruik. Daardoor kan het bedrag dat je per maand betaalt enorm verschillen.

Conclusie: is een dynamisch energiecontract in de huidige markt gunstig of niet?

Zelfs met alle voor- en nadelen op een rijtje gezet blijft de vraag of een dynamisch energiecontract gunstiger is lastig te beantwoorden. Het hangt in ieder geval op de eerste plaats af van je eigen gedrag op het gebied van energieverbruik. Daar komt bij dat de energieprijzen voor de toekomst niet te voorspellen zijn. Neem bijvoorbeeld de actuele situatie: als de tarieven de komende winter nog veel meer gaan stijgen ben je wellicht beter af met een variabel tarief. Maar als het meevalt, bijvoorbeeld bij een relatief warme winter of gunstige ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne, dan profiteer je daar met een dynamisch tarief direct van.