Blijft investeren in zonnepanelen rendabel?

Investeerde je de afgelopen jaren in zonnepanelen voor je huis, dan was dat waarschijnlijk een van de slimste financiële zetten die je kon doen. Zonnepanelen leveren immers een aanzienlijke verlaging op van je energierekening. En die energierekening was vaak niet mis, met de soms torenhoog stijgende kosten van elektriciteit en gas de afgelopen tijd. Zo kon je al snel honderden tot meer dan 1.000 euro per jaar besparen door je eigen stroom op te wekken. Maar toen kwam de salderingsregeling onder druk te staan. Vervolgens komen energiebedrijven nu met terugleverkosten. Wat betekent dat voor de toekomst? Blijft investeren in zonnepanelen nu wel rendabel?

Hoe zit het ook alweer met de salderingsregeling?

De salderingsregeling is een afspraak met je energiebedrijf. Stel, je hebt zonnepanelen en ze wekken overdag meer stroom op dan je op dat moment nodig hebt: het extra elektriciteitsvermogen gaat dan terug naar het elektriciteitsnet. Je energiebedrijf verrekent de elektriciteit die je teruggeeft met de elektriciteit die je afneemt. Als je in totaal meer elektriciteit hebt teruggegeven dan je hebt afgenomen, betaalt het energiebedrijf je daarvoor.

Waarom staat de salderingsregeling onder druk?

Critici zien deze regeling als een soort subsidie van mensen zonder zonnepanelen aan klanten met zonnepanelen. Daar komt bij dat de regeling de overheid steeds meer geld kost, naarmate het aantal zonnepanelen groeit. Daarom ligt er nu een wetsvoorstel in de Eerste Kamer om de salderingsregeling geleidelijk af te bouwen vanaf 2025.

Maar wat het ingewikkelder maakt, is de recente beslissing van energieaanbieder Vandebron. Klanten van dit bedrijf die stroom terugleveren aan het net, moeten nu terugleverkosten betalen. De kosten variëren van 4 tot 46 euro per maand, afhankelijk van de hoeveelheid teruggeleverde elektriciteit.

Vandebron zet de concurrentie op scherp

Met het vragen van terugleverkosten daagt Vandebron andere energiebedrijven als het ware uit en zet het de concurrentiestrijd op scherp. Bedrijven zoals Eneco en Oxxio besloten al om tijdelijk geen meerjarige contracten meer aan te bieden aan klanten met zonnepanelen. Waarschijnlijk willen zij eerst eens kijken hoe Vandebrons zet uitpakt.

De achtergrond van de maatregel van Vandebron

Nederland heeft inmiddels zoveel zonnepanelen, dat deze samen op zonnige momenten vaak meer elektriciteit opwekken dan er vraag is. Dit leidt tot extreem lage of zelfs negatieve groothandelsprijzen voor elektriciteit rond het middaguur, terwijl de prijs hoog blijft in de ochtend en avond wanneer zonnepaneelbezitters stroom afnemen. Energiebedrijven moeten de zonnestroom van hun klanten hierdoor vaak tegen een veel hogere prijs afnemen dan waarvoor ze het kunnen verkopen. Dit leidt tot verliezen bij de energiebedrijven.

Energiebedrijven gaan waarschijnlijk vaker terugleverkosten rekenen.

Cashback bij Budget Energie, Innova en Mega

Eén ding is zeker: het in rekening brengen van terugleverkosten maakt duidelijk dat Vandebron vindt dat klanten met panelen meer moeten betalen. Vandebron trekt daarmee de aandacht, omdat ze de eerste zijn. Maar de verwachting is dat andere energieleveranciers achter de schermen allang bezig zijn met vergelijkbare maatregelen.

Budget Energie, Innova en Mega bijvoorbeeld, komen met een werkwijze die net even anders is dan die van Vandebron. Deze leveranciers belonen klanten die veel stroom afnemen met een cashback; een geld terug actie. Dat houdt concreet in dat klanten het einde van een jaarcontract maximaal 230 (bij Budget) of 150 (bij Mega en Innova) euro terugkrijgen. Dus: gebruik je netto veel energie, dan krijg je meer geld terug. Bezitters van zonnepanelen nemen – door het terugleveren – minder stroom af, dus krijgen zij minder geld terug. Kortom, de tactiek is net even anders, maar het beoogde resultaat is hetzelfde als bij Vandebron.

Terugleverkosten: eerlijk en helder?

In de energiewereld is er wel aanzienlijke sympathie voor het idee van terugleverkosten. Volgens een manager van een groot energiebedrijf is het eigenlijk de meest transparante en eerlijke manier om de kosten van zonnepanelen inzichtelijk te maken en te verdelen.

Vandebron erkent overigens de grootste impact van terugleverkosten op het verdienmodel van zonnepanelen. Het bedrijf beweert echter dat zonnepanelen nog steeds een rendabele investering zijn.

Toename onbalanskosten

Een ander fenomeen met invloed op de toekomst van zonnepanelen zijn de onbalanskosten. Die nemen toe, maar wat houdt dat precies in? Het werkt als volgt: als er minder zon is dan energieleveranciers hadden verwacht, moet de netbeheerder snel ingrijpen, bijvoorbeeld door een dure gascentrale aan te zetten. Deze kosten worden verhaald op de energiebedrijven.

Tot nu toe werden de kosten van zonnepanelen vooral opgevangen door tarieven te verhogen, wat betekent dat klanten zonder zonnepanelen opdraaien voor de verliezen op klanten met zonnepanelen. Steeds meer kenners van de energiemarkt benoemen dit als oneerlijk, en op den duur zelfs onhoudbaar.

Vaste leveringskosten omhoog door onbalans

Bedrijven zoals Vattenfall en Coolblue verhoogden recentelijk de vaste leveringskosten. De reden? De stijgende onbalanskosten. Hierdoor dragen niet alleen klanten zonder zonnepanelen, maar alle klanten bij aan de onbalanskosten. Dit betekent voor veel Vattenfall en Coolblue klanten een jaarlijkse stijging van ongeveer 50 euro.

Trend: teruglevertarieven dalen

Het teruglevertarief - de vergoeding die het energiebedrijf betaalt voor teruggeleverde stroom - is ook een heet hangijzer in de wereld van zonnepanelen. Voorheen schommelde het tarief rond de 15 cent per kilowattuur, maar nu zien we tarieven dalen tot wel 3 cent. Hoewel dit op het eerste gezicht dramatisch lijkt, heeft het eigenlijk weinig invloed op de meeste particuliere zonnepanelenbezitters. Het teruglevertarief wordt namelijk pas interessant, wanneer je in een jaar meer energie opwekt dan je verbruikt. En dat lukt slechts een kleine groep Nederlanders.

Berekeningen van Milieu Centraal

Milieu Centraal, een onafhankelijk voorlichtingsinstituut voor duurzaamheid, voerde berekeningen uit om de invloed van de terugleverkosten te laten zien. Voor een gemiddeld huishouden met 10 panelen en een jaarlijks verbruik van 3.255 kilowattuur elektriciteit blijft een investering in zonnepanelen waarschijnlijk rendabel. Maar als datzelfde huishouden 18 panelen installeert, verdubbelt de terugverdientijd van de investering.

Hoe zeker zijn deze berekeningen eigenlijk? Het eerlijke antwoord: behoorlijk onzeker. Er zijn veel variabelen die het rendement van zonnepanelen kunnen beïnvloeden, met als belangrijkste de stroomprijs. Bovendien is er de voortdurende onzekerheid over de toekomst van de salderingsregeling, en slaan energiebedrijven ook nog eens hun eigen weg in met allerlei nieuwe maatregelen.

Invloed op verduurzaming van huurwoningen

Niet alleen huiseigenaren krijgen te maken met veranderingen rond zonnepanelen, maar ook veel huurders. Aedes, de vereniging van woningcorporaties, verwacht dat deze veranderingen ook een grote impact krijgen op de verduurzaming van huurwoningen. "Als corporaties de investering in zonnepanelen dekken met een verhoging van de servicekosten, zullen onze huurders minder geneigd zijn in te stemmen met de plaatsing ervan, naarmate de opbrengsten onzekerder worden," stelt Aedes. Dit is zorgelijk, vooral omdat huurders toch al achterlopen in het opwekken van hun eigen stroom, vergeleken met huiseigenaren.

Positieve ontwikkelingen

Hoewel de situatie momenteel vol onzekerheden zit, zijn er ook positieve ontwikkelingen. De prijzen van zonnepanelen zijn de afgelopen jaren flink gedaald en lijken die trend voort te zetten. Het komende decennium kan dus ook positieve verrassingen brengen voor het verdienmodel van zonnepanelen.

Naast de dalende prijzen is er nog een cruciale factor die het rendement van zonnepanelen in de komende jaren zal bepalen: het slim benutten en opslag van zonnestroom. Dit heeft het potentieel om het rendement van zonnepanelen te verhogen. Verschillende bedrijven haasten zich om accu's te bouwen waarmee je stroom kan opslaan. Dat maakt het mogelijk stroom op te slaan wanneer deze goedkoop is en opnieuw te leveren wanneer deze duurder is. Een megaboiler in Diemen, gebouwd door Vattenfall, schakelt bijvoorbeeld automatisch in bij stroomoverschotten. Talloze andere bedrijven zetten plannen op papier om te profiteren op het moment dat de stroomprijzen laag zijn.

Zonnepanelen blijven waarschijnlijk een goede investering.

Begrip voor bezorgdheid

Bij Vandebron begrijpen ze alle bezorgdheid over de toekomst van zonnepanelen overigens maar al te goed. Kim Verdouw, CFO bij Vandebron zei tegen de Volkskrant: "Intern voelden we de afgelopen maanden ook wel pijn over een besluit dat zonnepanelen minder aantrekkelijk maakt. Je wilt natuurlijk dat er op elk geschikt dak in Nederland zonnepanelen liggen. We zitten in een ongekende transitie, het succes van zonnepanelen betekent nu dat we een volgende stap moeten zetten, waarbij we alle duurzaam opgewekte energie benutten wanneer deze beschikbaar is. Er worden allerlei oplossingen ontwikkeld. Zodra die er zijn, zal een investering in zonnepanelen ook weer zekerder worden. Er is geen reden om ze nu niet te installeren."

Rekenvoorbeelden

We geven enkele uitkomsten van rekenvoorbeelden, om de impact van de veranderingen beter te begrijpen. De berekeningen komen uit een artikel van de Volkskrant.

Vergelijk de prijzen van energieleveranciers

In deze tijden van op- en neergaande prijzen en nieuwe maatregelen van energieleveranciers, blijft het verstandig goed op te letten: past jouw energiecontract nog wel bij jouw situatie? Vergelijk alle aanbieders met onze vergelijker en wie weet bespaar je eenvoudig honderden euro’s per jaar. Vergelijken is altijd gratis en je hebt altijd 14 dagen bedenktijd.